مایک پمپئو در گفتگویی که پاییز امسال با «نوفدی» داشت به این نکته اشاره کرد که انتخاب مردم ایران برای حکومت پادشاهی یا جمهوری «قابل احترام و حمایت» است.
این مصاحبه در تاریخ ۲۸ سپتامبر ۲۰۲۰ برابر با ۶ مهر ۱۴۰۰انجام شده است.
زمروز: «اتحادیه ملی برای دموکراسی در ایران» (نوفدی) شامگاه سهشنبه ۲۸ سپتامبر ۲۰۲۰ برابر با ۶ مهر ۱۴۰۰ میزبان مایک پمپئو وزیر امور خارجه پیشین ایالات متحده در دولت دونالد ترامپ بود. مایک پمپئو در گفتگو با «اتحادیه ملی برای دموکراسی در ایران» تأکید کرد مردم ایران شایسته حکومتی دموکرات هستند و انتخاب آنها برای شکل حکومت آینده چه جمهوری باشد و چه پادشاهی پارلمانی باید مورد احترام و حمایت قرار بگیرد.
در ابتدای این برنامه سعید گنجی مدیر و رئیس هیأت مدیره «اتحادیه ملی برای دموکراسی در ایران» (نوفدی) در سخنانی کوتاه به معرفی نوفدی پرداخت و گفت که این سازمان یک سازمان غیردولتی در واشنگتن است که هدف اصلی آن تقویت صدای مردم ایران است که بیش از چهار دهه خاموش نگهداشته شده است.
لن خودورکوفسکی مشاور ویژه پیشین نماینده ویژه وزارت امور خارجه در امور ایران نیز در سخنانی گفت که مایک پمپئو، هفتادمین وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا، کسی است که همچنان سردمداران جمهوری اسلامی با شنیدن نام وی به خود میلرزند.
او افزود: «من فکر میکنم از روزی که دولت ترامپ روی کار آمد و از همان روزی که مایک پمپئو مدیر سیا و بعد وزیر امور خارجه شد، آخوندها احساس میکردند که با انبوهی از مشکلات روبرو میشوند بطوری که دیگر نه پالتهای اسکناس برایشان وجود داشت، نه عکسهای یادگاری در ژنو [اشاره به عکسهای محمدجواد ظریف و جان کری در طول مذاکرات برجام در ژنو] و نه تروریستهایی که مثل دیپلمات معمولی در آغوش کشیده میشدند. همچنین مردم ایران توانستند دوستانی در کاخ سفید و وزارت امور خارجه ایالات متحده داشته باشند. دوستانی که در جمهوری اسلامی ندارند.»
لن خودورکوفسکی افزود که «هم دونالد ترامپ به عنوان رئیسجمهور و هم مایک پمپئو به عنوان وزیر امور خارجه، سیاست ایران را برای ایالات متحده در اولویت قرار دادند. این موضوع برای جلوگیری از اقدامات هستهای حکومتی بود که در صدر حکومتهای تروریستی جهان قرار دارد؛ سیاست دولت پیشین ایالات متحده، تمایز میان ملت ایران و حکومت ایران بود بطوری که در دوران وزارت خارجه مایک پمپئو حداکثر فشار بر رژیم و حداکثر دوستی با مردم ایران در تمام جایگاهها برای وزارت امور خارجه ایالات متحده در اولویت قرار داشت. پمپئو همسویی با مردم ایران را در اولویت داشت. او در وزارت امور خارجه توربوشارژ رسانههای فارسیزبان در وزارت خارجه را بر عهده گرفت. او با اپوزیسیون جمهوری اسلامی ملاقات کرد. او نخستین وزیر خارجه ایالات متحده بود که به مردم درون ایران پیام داد و در طول اعتراضات آبان ۹۸ با راهاندازی یکی کانال دیجیتال، از مردم خواست نقض حقوق بشر رژیم ایران را گزارش کنند. این اقدام سبب تحریم آمران و عاملان سرکوب از قضات قوه قضاییه تا نیروهای فشار لباسشخصی و بسیجی شد.»
او افزود: «وزیر امور خارجه پیشین حقوق بشر را بطور ویژه در نظر گرفت و از پویا بختیاری پسر جوانی که عاشق الویس پریسلی بود و در اعتراضات آبان ۹۸ در حالی که به دنبال حقوق اولیهاش برای زندگی بود، با شلیک مأموران جمهوری اسلامی کشته شد حمایت کرد. خانواده پویا حتا برای حضور بر مزار پویا هم آرامش ندارند و پدرش منوچهر بختیاری همچنان در زندان است. اما چیزی نگذشت که عدالت با کشته شدن یکی از قاتلان اجرا شد؛ صحبت از اجرای عدالتی است که در یک کلمه متبلور شد: سلیمانی!»
خودورکوفسکی همچنین به تلاشهای مایک پمپئو برای تحریم و محدود کردن مقامات جمهوری اسلامی و همچنین سفر محمدجواد ظریف به نیویورک اشاره کرد و یادآور شد که با تلاشهای پمپئو بود که «ظریف مالهکش» تنها اجازه جابجایی تا شش بلوک از هتل محل سکونتاش را داشت.
خودورکوفسکی گفت «اگر تنها همین اقدام، دستاورد پمپئو در وزارت امور خارجه بوده باشد من مطمئن هستم که مردم ایران برای او مجسمهای در تهران خواهند ساخت.»
یادآوری میشود که اعلام شروط ۱۲گانه در ارتباط با برنامه اتمی جمهوری اسلامی و مذاکرات آن نخستین اقدام مایک پمپئو پس از بر عهده گرفتن مسئولیت وزارت خارجه ایالات متحده در دولت ترامپ بود. شروطی که به نظر میرسد اروپا و دولت بایدن هم اگرچه اعلام نمیکنند اما مجبور شدهاند همان را دنبال کنند.
این نشست با پرسش و پاسخ میان کامران خوانسارینیا دبیر سیاستگذاری «اتحادیه ملی برای دموکراسی در ایران» (نوفدی) و مایک پمپئو ادامه یافت.
مایک پمپئو در پاسخ به این پرسش که عملکرد دولت جو بایدن تا کنون در برابر جمهوری اسلامی چگونه بوده، با تأکید بر اینکه «خوشبین است که مردم ایران روزی پردهها را کنار میزنند و رهبر مناسبی برای کشورشان انتخاب خواهند کرد» گفت: «درباره سیاست ایالات متحده، ما سیاستی از دوره ریاست جمهوری باراک اوباما را به ارث بردیم که نتیجه آن [توافق برجام] میتوانست قدرت بیشتری به جمهوری اسلامی داده و منابع بیشتری در اختیار این رژیم قرار دهد و حتا ما دیدیم که جمهوری اسلامی به سندی که امضا کرده بود هم پایبند نبود و آن را کنار گذاشت. سندی که ایالات متحده و دیگر کشورهای ۱+۵ با جمهوری اسلامی امضا کرده بودند نمیتوانست جهان را بیش از انسانی که در کره ماه است، از سلاحهای هستهای جمهوری اسلامی محافظت کند!»
به عقیده مایک پمپئو، با این توافق نهتنها برنامه هستهای جمهوری اسلامی متوقف نمیشد بلکه اتفاقا با برجام به یک مسیر هموار جهت پیشبرد سیاستهای هستهای جمهوری اسلامی هدایت میشد. وی در این ارتباط افزود برجام «اگرچه ممکن است برای یک روز یا چند ماه یا حتا پنج سال برنامه هستهای رژیم ایران را کُند کرده باشد اما نه ساخت بمب هستهای و نه حتا برنامه هستهای را متوقف نکرد چرا که اگر رژیم ایران امکان دستیابی به حتا یک بمب اتمی را پیدا کند، با همان یک بمب میتواند در سراسر منطقه به شیوهای هولناک اخاذی کند.» او گفت که «ما خطر این روند را درک کردیم و بنابراین یک ساختار کاملاً متفاوت را طراحی کردیم. ساختار ما بر پایه این واقعیت بنیادی بود که حکومت جمهوری اسلامی، نیروی بیثبات کننده مرکزی در منطقه است و ما توانستیم در کشورهای عربی و منطقه، شرکا و همپیمانانی را داشته باشیم. ما توانستیم جمهوری اسلامی را منزوی کنیم و به پیمان ابراهیم رسیدیم. خواسته کشورهای منطقه به نفع مردم ایران بود، آنها هم میخواستند رژیم ایران محدود شود.»
مایک پمپئو در ادامه افزود که حالا ایالات متحده [در دولت بایدن] به عقب برگشته و «حتا ما آمریکایی را داریم که میخواهد با ابراهیم رئیسی بر سر یک میز بنشینند و مذاکره کند!» او افزود «من واقعاً این روند را نمیفهمم. نمیتوانم این منطق را درک کنم که چطور پول و منابع بیشتر برای جمهوری اسلامی فراهم شود و با ماندگار کردن آن زندگی بهتری برای زمامدارانش به وجود آید؛ شرایطی که قطعاً برای مردم ایران نخواهد بود!»
وزیر امور خارجه پیشین ایالات متحده با بیان اینکه موضوع از یک توافق استراتژیک فراتر رفته گفت «رژیم ایران فکر میکند حالا میتواند امتیازات بیشتری بگیرد و در مقابل بسیاری از مردم ایران دادن هرگونه امتیاز بیشتری به جمهوری اسلامی را اشتباه ارزیابی میکنند.»
مایک پمپئو در پاسخ به اینکه در حالی که جو بایدن سیاست خود را در برابر جمهوری اسلامی پیش میبرد آیا کنگره میتواند از توان خود برای فشار بر رژیم ایران استفاده کند، گفت همانقدر که دست رئیس جمهور در حوزه سیاست خارجی باز است، کنگره هم میتواند در مورد امنیت ایالات متحده نقش برجستهای ایفا کند.
او همچنین با اشاره به اینکه برخی فقط به دنبال تجارت با ایران و برگشت شرکتهای تجاریشان به این کشور هستند و اروپاییها نیز به دنبال این هستند که به برجامی با مفاد پیشین برگردند، گفت که کنگره ایالات متحده در اینجا میتواند نقش داشته باشد.
پمپئو با بیان اینکه در دوران حضور وی در دولت ایالات متحده نیز شاهد بوده که اغلب مصوبات کنگره دو حزبی بودند گفت: «اکنون درک دقیقی از اینکه اگر رهبری جمهوری اسلامی پول در اختیار داشته باشد چه میکند وجود ندارد. بدون شک آنها زندگی مردم ایران را بهتر نخواهند کرد. هیچ رهبر میانهرویی در بدنه جمهوری اسلامی وجود ندارد و همه آنها با هم، به عنوان یک هسته سخت تروریستی عمل میکنند. بسیاری از سیاستمداران به این درک محوری رسیدهاند که رژیم آخوندی در ایران، یک رژیم تروریستی است و بنابراین کنگره وظیفه دارد که مدیران اجرایی ایالات متحده [دولت بایدن] را در برابر سیاستهایی ادعاییشان [در برابر جمهوری اسلامی] پاسخگو کند.»
مایک پمپئو درباره کشتن قاسم سلیمانی به عنوان فرمانده سپاه «قدس» و یکی از نیروهای تروریستی جمهوری اسلامی که بازوی خارجی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به شمار میرود گفت که نمایندگان هر دو حزب جمهوریخواه و دموکرات با آن مخالف بودند: «از آنجا که همه جهان دریافتند که ایالات متحده در مبارزه با تروریسم جدیست و با توجه به اینکه نیروهای سپاه پاسداران همچنان به کشتن نیروهای آمریکایی ادامه میداد، ما ترجیح دادیم برای انجام این کار کمی ریسک کنیم. پیش از پرزیدنت ترامپ هم افرادی در دولتها بودند که برای عملی کردن این تصمیم آماده بودند. اما برخی در دولت نگران بودند که پس از این عملیات جمهوری اسلامی حملات سایبری انجام دهد! مطمئنا هم از این ناحیه خطراتی وجود داشت اما ما با انجام مقدماتی تلاش کردیم خطرات ناشی از واکنش جمهوری اسلامی پس از انجام این عملیات را کاهش دهیم.»
او در پاسخ به این پرسش که آیا کشتن قاسم سلیمانی سبب ایجاد امنیت در منطقه شد، افزود «شک نکنید که جهان در وضعیت امنتری قرار گرفت. رهبرانی چون ولادیمیر پوتین و شی جینپینگ نیز این صحنه را دیدند و جهان برای لحظهای متوقف و اعلام شد قاسم سلیمانی دیگر نیست! این عملیات خیلی فراتر از حذف یک فرمانده سپاه، اهمیت داشت.»
به گفته مایک پمپئو، با ترور سلیمانی دولت ترامپ نشان داد دولتی است که وقتی درباره خطوط قرمز و منافع آمریکا صحبت میکند، آماده دفاع از آنها و حفظ ارزشهای سنتی آمریکاست. او افزود که مردم ایران با ترور سلیمانی دریافتند که وقتی به خیابان میآیند، دولت ایالات متحده از آنها حمایت میکند و در نتیجه «تصمیمات رئیس جمهوری آمریکا در خدمت ساختن فرصتهای تاریخی چندجانبه بود.»
در ادامه این گفتگو، مایک پمپئو به پرسش مازیار، شهروند ایرانی ساکن مشهد، پاسخ داد. مازیار با تشکر از مایک پمپئو که صدای مردم ایران را شنیده است گفت که «با گذشت چهار دهه از عمر جمهوری اسلامی همه ما [مردم ایران] میپذیریم که حکومت آینده ما باید سکولار و دموکراتیک و بر اساس مبانی حقوق بشر باشد؛ برخی میخواهند حکومت دموکراتیکِ آینده ایران را در قالب یک جمهوری و برخی از ما آن را در قالب یک رژیم سلطنتی مشروطه پارلمانی میبینیم. همه ما در مورد محتوای دموکراتیک توافق داریم اما ممکن است اختلاف نظر درباره شکل حکومت باشد. من میدانم روزی که کشور ما از شرّ این رژیم خلاص شود، مردم آزادانه تصمیم خواهند گرفت. آیا شما از تصمیمی که ما مردم ایران برای شکل حکومت میگیریم استقبال میکنید؟»
مایک پمپئو در پاسخ گفت، «من کاری را انجام میدهم که ما در انقلاب خود انجام دادیم. مردم باید ماهیت حکومت آینده ایران را تعیین کنند و آنچه اهمیت دارد رضایت حداکثری مردم ایران است. این موضوع نه تنها از نظر اخلاقی درست است، بلکه برای ملتی مستقل مهم است. مردم ایران شایسته ذره ذره حق حاکمیت ملی خود هستند و اکنون نیز برای آن مبارزه میکنند. من متوجهم که این چالش دشواری است و افرادی هزینه سنگینی برای رسیدن به آن میپردازند اما اطمینان دارم که مردم ایران روزی به حکومتی خواهند رسید که شایسته آن هستند و همان حکومتی است که آنها میخواهند. در نتیجه مردم حق تعیین شکل حکومت خود را خواهند داشت و با آنچه در قانون اساسی ما [سیستم دو حزبی] وجود دارد متفاوت خواهد بود. من مطمئنم در ایران ایدههای مختلفی برای حکومت وجود دارد اما در نهایت آنچه مردم ایران انتخاب می کنند عمیقا مورد احترام و حمایت خواهد بود؛ نه تنها ایالات متحده بلکه کشورهای عربی همسایه ایران نیز از آن حمایت خواهند کرد.»
او افزود «آرزو میکنم مردم ایران به زودی از جمله ملتهایی باشند که میگویند ما رویکردی صلحآمیز در جهان داریم، میخواهیم مرفه باشیم و فرزندانمان را آنطور که میخواهیم پرورش میدهیم و حکومتی داریم که به خواستهها و نیازهای ما پاسخ میدهد. ایرانیان دارای تاریخی غنی هستند و من مطمئنم این فرصت را خواهند داشت که حکومت مورد نظر خودشان را داشته باشند و به نظرم هر کسی در آن زمان رئیس جمهور ایالات متحده باشد باید به این تصمیم احترام بگذارد و اجازه دهد مردم ایران تصمیمات مثبتی برای خود بگیرند.»
مایک پمپئو در بخش دیگری از سخنان خود به تلاشهای دولت دونالد ترامپ، بهویژه وزارت خارجه، برای حمایت و پشتیبانی از مبارزات آزادیخواهانه مردم ایران اشاره کرد و گفت ایالات متحده به صورت نیروی محرکه عمل کرد و جریان و رهبری اعتراضات را در دست نداشت.
او در همین ارتباط افزود که «مردم ایران بزرگترین رهبران هستند و من اعتقاد عمیق دارم که رهبران بزرگ وجود دارند که به پا خواهند خاست. مردمی بر میخیزند که ما حتا نام آنها را نمیدانیم. آنها این روزها قیام میکنند و در حالی که پیشتر گمنام بودند کارهای بزرگی در نقاط مختلف کشور و شهرهای کوچک انجام میدهند. برآیند همه این فعالیتها آن نتیجه مطلوبی خواهد بود که مردم به دنبال آن هستند. هیچکس تصور نمیکرد که ما موفقیت چهار کشور منطقه را در به رسمیت شناختن اسرائیل خواهیم دید اما این اتفاق نیازمند تلاش بود. نیازمند برخاستن رهبران بزرگ بود. آمریکا از این روند پشتیبانی کرد و فضا و منابع لازم برای تصمیمگیریهای جسورانه آنها را فراهم کرد. هیچیک از طرفین پیمان ابراهیم در آن قرار ندارند مگر اینکه پذیرفته باشند که واقعا میخواهند مردم فلسطین هم از این توافق بهره ببرد و حتا در آن مشارکت داشته و یکی از طرفین باشد! مابرای مردم فلسطین آرزوی بهترینها را داریم. متأسفانه رهبری کنونی مردم فلسطین فاسد است؛ ما بهترین پیشنهادات را به آنها دادیم اما مانند پیشنهادات گذشته، این پیشنهادات را نیز رد کردند. ما اما خود را ملزم به ادامه روند ایجاد صلح و ثبات دانستیم و ناچار شدیم پیمان ابراهیم را بدون فلسطینیها پیش ببریم.»
وزیر امور خارجه پیشین ایالات متحده تأکید کرد که «ما موارد مشابهی در تاریخ داریم که نشان میدهد آمریکا برای کرامت انسانی و ملتها ارزش قائل است نه برای دولتها و حکومتهای تمامیتخواه! این مبارزه در نهایت توسط مردم ایران رهبری خواهد شد و کار شایسته هم جز این نیست.»
مایک پمپئو همچنین درباره دیدارهایی که با ایرانیان در ایالات متحده داشته گفت که در زمانی که وزیر امور خارجه بود این دیدارها به او کمک میکرده تا بتواند بداند دقیقاً در ایران چه میگذرد. هرچند اطلاعاتی درباره ایران در رسانهها وجود داشت اما افرادی که خانواده و دوستانشان در ایران بودند، ارتباطات عمیقی با ایران و وقایع آن دارند و درواقع با گوش دادن به آنها تاریخ را درک کرده است. وی گفت «اینکه سخنان مردمی را که با ایران در ارتباط هستند بشنوید بسیار ارزشمند است. من این کار را در مقیاسی انجام دادم که تصور میکردم بیش از دادههای دستهبندی شده آکادمیک است و البته به رئیس جمهوری نیز درباره سیاست خارجی ما کمک کرد.»
دلیل دیگری که مایک پمپئو برای دیدارهای خود با ایرانیان مطرح کرد این بود که میدانسته این اقدامِ وزیر امور خارجه ایالات متحده در ایران منعکس خواهد شد و «به هر حال افرادی بودهاند که به خانواده، دوست یا فامیل خود میگفتند با وزیر امور خارجه ایالات متحده دیدار کردم و این دولت به وضعیت شما اهمیت میدهد و میداند شما زیر ستم یک رژیم استبدادی مظلوم واقع شدید. و امیدوار بودم و هستم این کار به مردم درون ایران شجاعت داده باشد.»
وزیر خارجه پیشین ایالات متحده در این گفتگو افزود «من همیشه در نظر داشتم که چگونه بشر باید به جلو حرکت کند ولی هر زمان رژیمهایی مثل جمهوری اسلامی وجود دارند که میخواهند ساعت را به عقب برگردانند. من مسیحی هستم، و درک مسئولیتم در جهان نشان میدهد که من وظیفه خود میدانم سعی کنم به انسانها کمک کنم و با اقداماتم در وزارت خارجه فرصتی برای شنیدن صدای مردم ایران پیدا کردم که به من یادآوری میکرد چرا باید در مسئولیتی که بر عهده گرفته بودم کوشا باشم.»
مایک پمپئو افزود «امروز شاهدیم که در ایران چه اتفاقی در حال رخ دادن است؛ جمهوری اسلامی در نقطه بسیار ضعیفی قرار دارد و اگر سیاستهای دولت ما ادامه پیدا میکرد این رژیم الان بیشتر منزوی میبود، منابع کمتری میداشت، ذخائر ارزی آن کمتر از چهار میلیارد دلار بود. من فکر میکنم به همین دلیل است که آنها ابراهیم رئیسی را به عنوان یک خونخوار هولناک وارد میدان میکنند تا قدرت خود را در روزهای رو به زوال خامنهای نشان دهند.»
مایک پمپئو در سخنان پایانی خود در این گفتگو به فعالان اپوزیسیون و ایرانیان ساکن آمریکا پیشنهاد کرد که هرچند قانون اساسی ایالات متحده، قانون اساسی خوبی است اما ایرانیان سعی کنند برای آینده ایران دنبال الگوهای پیشرو باشند. او تأکید کرد در در کشورهای دموکراتیک نمونههای خوبی از قوانین وجود دارد که مردم در آن حق واقعی اعتراض به حکومت را دارند. حقوق زنان در آنها رعایت شده و برابری برای همه شهروندان وجود دارد. او همچنین به ایرانیان آمریکایی پیشنهاد کرد که از سیاستمداران آمریکایی و مقامات منتخب خود بخواهند تا از مردم ایران حمایت کنند. آنها باید به مقامات آمریکایی یادآوری کنند که حمایت از مردم ایران یک اقدام ارزشمند است و این مبارزه ارزش جنگیدن دارد و میتوان در آن به پیروزی رسید.